Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından yayımlanan Küresel Ticaret Güncellemesi, bakırda kritik bir döneme girildiğini ortaya koydu. Rapora göre, küresel bakır talebinin 2040 yılına kadar yüzde 40'ın üzerinde artması beklenirken, arzın bu talebi karşılamakta yetersiz kalabileceği uyarısı yapıldı.
UNCTAD’ın analizine göre, küresel arz açığını kapatmak için 2030’a kadar 80 yeni bakır madeninin faaliyete geçmesi ve 250 milyar dolar yatırım yapılması gerekiyor.
Küresel Rezerv Dağılımı ve Çin’in Dominasyonu
Bakır rezervlerinin yüzde 50’den fazlası sadece beş ülkede bulunuyor:
-
Şili
-
Avustralya
-
Peru
-
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
-
Rusya
Çin ise bu sektörde tek başına önemli bir aktör konumunda.
-
Küresel bakır cevheri ithalatının %60’ını Çin gerçekleştiriyor.
-
Dünya rafine bakır üretiminin %45’inden fazlası Çin’den geliyor.
Yeşil Dönüşüm ve Kritik Rol
UNCTAD, bakırın yenilenebilir enerji, elektrikli araçlar ve altyapı projeleri için temel bir kaynak olduğunu belirtiyor. Arz açığı, yeşil dönüşüm projelerini yavaşlatabilir.
Bu sebeple UNCTAD, şu alanlarda "akıllı politika" uygulanmasını öneriyor:
-
Maden izin süreçlerinin hızlandırılması
-
Yüksek teknoloji yatırımlarının teşvik edilmesi
-
Lojistik ve ticaret rotalarının çeşitlendirilmesi
Ticaret ve Vergi Politikaları: Zorluklar ve Fırsatlar
Bakır üretimi yapan birçok ülke, hammaddeyi düşük gümrüklerle ihraç edebilirken, katma değerli ürünler üzerindeki yüksek tarifeler üreticileri zorluyor:
-
Rafine bakır: Gelişmekte olan ülkelerde %2'nin altında gümrük tarifesi
-
Bakır tel, boru ve tüp: %8'e varan yüksek tarifeler
Bu fark, ülkeleri sadece hammadde tedarikçisi konumunda tutuyor, yüksek katma değerli ihracatın önünü kesiyor.
Bakır Ticaretinde Lider Ülkeler
-
Çin: Üretim ve ithalatta lider
-
Almanya: Dünyanın en büyük bakır tel ihracatçısı
-
Diğer önemli ihracatçılar: BAE, Kanada, ABD, Belçika, İtalya, İspanya, Polonya, Malezya ve Türkiye
Sonuç: Stratejik Kaynakta Küresel Yarış
Bakır, yalnızca sanayi değil aynı zamanda enerji dönüşümünün de merkezinde yer alan stratejik bir mineraldir. Artan talep karşısında üretim yatırımları hızlanmazsa, arz-talep dengesizliği 2030 sonrasında ciddi bir ekonomik ve teknolojik krize dönüşebilir.
Dünyadaki En Büyük Bakır Rezervlerine Sahip Ülkeler (Harita Bilgisi)
| Ülke | Tahmini Rezerv (Milyon Ton) | Küresel Pay (%) |
|---|---|---|
| Şili | 200 | 23% |
| Peru | 92 | 10% |
| Avustralya | 88 | 9% |
| Demokratik Kongo | 69 | 8% |
| Rusya | 62 | 7% |
🔍 Bu 5 ülke, dünya bakır rezervlerinin yarısından fazlasına sahip.
📈 Bakır Arz-Talep Projeksiyonu (2023-2040 Tahmini)
| Yıl | Tahmini Talep (Milyon Ton) | Arz (Mevcut Kapasiteyle) | Arz Açığı |
|---|---|---|---|
| 2023 | 25 | 25 | 0 |
| 2025 | 27 | 26 | -1 |
| 2030 | 32 | 28 | -4 |
| 2040 | 35+ | 29-30 | -6+ |
2040'a kadar yüzde 40’ı aşan artış beklentisi, mevcut kapasitenin yetersiz olduğunu gösteriyor. Bu fark, yeşil enerji geçişini de tehdit edebilir.
Bakırın Stratejik Kullanım Alanları
| Sektör | Kullanım Türü | Açıklama |
|---|---|---|
| Enerji | Elektrik kabloları, iletken sistemler | Yüksek iletkenlik, yenilenebilir enerji |
| Otomotiv | Elektrikli araç batarya sistemleri | EV üretiminde kritik bileşen |
| İnşaat | Borular, tesisat ve altyapı sistemleri | Su, gaz ve elektrik dağıtımı |
| Elektronik | Devre kartları, bilgisayar parçaları | Gelişmiş teknoloji üretiminde yaygın |
| Savunma ve Uçak | Radar sistemleri, ısı koruma sistemleri | Yüksek ısıya dayanıklı malzeme ihtiyacı |
Not: Bakırın yüksek iletkenliği ve dayanıklılığı, onu yenilenebilir enerji ve dijital dönüşüm için vazgeçilmez kılmaktadır.
foto, eurolab,cmmetal,uslularhadde