Yıpranma payı ya da teknik adıyla fiili hizmet süresi zammı (FHSZ), bazı riskli ve ağır meslek gruplarında çalışanlara erken emeklilik hakkı tanıyan bir uygulamadır. Çalışma koşullarının insan sağlığına olan olumsuz etkileri dikkate alınarak, çalışanların sigortalılık sürelerine ek süre ilave edilir.
Bu ek süre, hem emeklilik yaşının hem de prim gün sayısının daha erken tamamlanmasını sağlar.
Nasıl Hesaplanır?
-
Çalışılan her 360 gün için belli bir süre (60, 90 veya 180 gün) prim gününe eklenir.
-
Bu süre, hem emeklilik yaşından düşülür hem de toplam hizmet süresine eklenir.
Kimler Yıpranma Payı Alabilir? (2025 itibarıyla)
Fiili hizmet süresi zammından yararlanabilecek bazı meslek grupları:
| Meslek Grubu | Ek Süre |
|---|---|
| Madencilik | 180 gün |
| Askerlik ve Emniyet Hizmetleri | 90 gün |
| Sağlık Çalışanları (Doktor, Hemşire vb.) | 60 gün |
| Cezaevi görevlileri | 90 gün |
| Kurşun ve arsenik işçiliği | 90 gün |
| Radyoloji teknisyenleri | 90 gün |
| Basın mensupları | 90 gün |
| TRT ve Devlet Tiyatrosu sanatçıları | 90 gün |
| Demir-çelik sanayi işçileri | 90 gün |
Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
FHSZ hakkı çalışılan iş koluna ve kuruma göre değişir.
-
Söz konusu süreler sadece belirli tarihler arasında geçerlidir (örneğin, sağlıkçılar için 2008 sonrası düzenlemeler farklıdır).
-
Eklenen süreler, emeklilik maaşını etkilemez, sadece emeklilik hakkı kazanma süresini kısaltır.
Başvuru ve Takip
-
Bu hak otomatik olarak SGK sistemi üzerinden işlenir.
-
Ancak yıpranma payı hakkınız olduğunu düşünüyorsanız SGK’ya yazılı dilekçe ile başvuru yapabilir veya e-Devlet üzerinden hizmet dökümünüzü inceleyebilirsiniz.