Bu deprem erken uyarı uygulamaları, aslında depremi önceden tahmin etmek yerine, sarsıntının yıkıcı dalgası (S dalgası) gelmeden hemen önce, hafif dalgayı (P dalgası) tespit ederek kullanıcıları uyarıyor.
Sistem Nasıl İşliyor?
-
P Dalgası Tespiti: Deprem başladığında oluşan, insanların genellikle hissedemediği hızlı P dalgası, telefonların hassas ivmeölçerleri tarafından algılanır. Telefonlar bu yönüyle minik birer sismograf görevi görür.
-
Yapay Zekâ Analizi: Tespit edilen sarsıntı verileri, yapay zekâ destekli sistemler tarafından anlık olarak analiz edilir.
-
Uyarı Gönderimi: Analiz sonucunda, yıkıcı S dalgasının bölgeye ulaşmasından saniyeler önce (merkez üssünden 100 km uzakta 15-30 saniye kadar), depremden etkilenmesi muhtemel kullanıcılara uyarı gönderilir.
Bu saniyeler, kullanıcıların asansörden çıkması, güvenli bir yere çökmesi veya yıkılabilecek nesnelerden kaçınması için kritik bir zaman dilimi sunarak hayat kurtarabilir.
En İyi Deprem Uyarı Uygulamaları Hangileri?
Türkiye'de aktif olarak kullanılan ve en yüksek tespit verimliliğine sahip üç temel deprem uyarı sistemi ve uygulaması bulunmaktadır:
1. Android Deprem Uyarı Sistemi (Google Depremi Nasıl Tahmin Ediyor?)
Google, Android işletim sistemine sahip tüm telefonlarda yerleşik olarak çalışan bir deprem tespit sistemi sunar. Bu sistem, dünyanın en etkili deprem uyarı sistemlerinden biri olarak kabul edilir.
-
Nasıl Çalışır: Türkiye'deki milyonlarca Android telefonun ivmeölçer verilerini kullanarak P dalgalarını anlık olarak analiz eder. Bir bölgede yeterli sayıda telefondan sarsıntı verisi gelirse, yapay zekâ sistemi potansiyel depremi tespit eder ve uyarıyı hızla yayılan S dalgasından önce gönderir.
-
Avantajları: Türkiye'nin en etkili sistemidir. Tüm Android cihazlarda yerleşik çalıştığı için, mobil uygulama kullanıcı sayısının az olduğu düşük nüfuslu yerlerde bile tespit yapabilir. Pil tüketimine olumsuz etkisi yoktur.
-
Dezavantajı: iOS (iPhone) cihazlar için desteği bulunmamaktadır.
Android Deprem Uyarı Sistemi Nasıl Açılır?
-
Android telefonunuzda Ayarlar menüsüne gidin.
-
Listede "Güvenlik ve Acil Durum" seçeneğine (bazı cihazlarda doğrudan "Deprem Uyarıları" araması yapılabilir) girin.
-
"Deprem Uyarıları" seçeneğine dokunun.
-
Açılan ekranda deprem uyarılarını etkinleştirin.
2. Deprem Ağı (Earthquake Network)
Deprem Ağı uygulaması, Türkiye’de hem Android hem de iOS kullanıcıları için indirilebilen en popüler erken uyarı uygulamasıdır.
-
iOS İçin Tek Seçenek: iOS (iPhone) cihazlarda Android'deki gibi yerleşik bir sistem olmadığı için, Türkiye'de en yaygın kullanılan ve tespit konusunda en ideal mobil uygulama alternatifi olarak öne çıkmaktadır.
-
Avantajları: Türkiye'de en çok indirilen mobil uygulamadır ve yüksek kullanıcı sayısı sayesinde hızlı uyarı gönderebilir. Son depremlerin konum, şiddet ve derinlik bilgilerini de gösterir.
-
Dezavantajları: iOS versiyonu ücretli (99,99 TL) olarak sunulmaktadır.
3. MyShake
Kaliforniya Üniversitesi tarafından geliştirilen MyShake, ivmeölçer verilerini kullanan alternatif bir uygulamadır.
-
Avantajları: Hem Android hem de iOS için ücretsizdir. Akademik bir proje tarafından geliştirilmiştir.
-
Dezavantajları: Başlangıçta ABD'deki kullanıcılar için geliştirildiği ve Türkiye'de yaygın kullanılmadığı için tespit yeteneği düşük olabilir ve çoğu özelliği çalışmayabilir.
Bu üç sistem ve uygulama haricinde, Türkiye genelindeki tüm depremler için etkili sonuç veren yaygın bir uyarı uygulaması bulunmamaktadır. Güncel bilgileri almak ve güvende kalmak için bu sistemlerden en az birini aktif etmeniz önerilir.