Ticari hayatın en kritik süreçlerinden biri olan iflas, hem borçlular hem de alacaklılar için büyük önem taşıyor. Peki, iflas hukuku nedir ve kanunen iflasa tabi olan kişiler kimlerdir? İşte hukuk sistemimizdeki iflas sürecine dair bilinmesi gereken tüm detaylar.
İş dünyasında bazen işler planlandığı gibi gitmeyebilir. Bu noktada devreye giren İflas Hukuku, borçlunun tüm mal varlığının (iflas masası) cebri icra yoluyla paraya çevrilerek alacaklılara paylaştırılmasını düzenleyen toplu bir takip yoludur. Cüzi icradan (haciz yolu) farklı olarak, iflasta tüm alacaklıların hakları aynı anda ve eşitlik ilkesi çerçevesinde gözetilir.
İflas Hukuku Genel Tanımı ve Amacı
İflas, sadece belirli bir malın haczini değil, borçlunun haczi kabil olan tüm mal varlığının tasfiyesini kapsar. Temel amacı, borçlarını ödeyemeyecek duruma gelen borçlunun varlıklarını adil bir şekilde paylaştırarak süreci sonlandırmaktır. Türkiye’de iflas süreci İcra ve İflas Kanunu (İİK) hükümleri çerçevesinde yürütülür.
İflasa Tabi Olan Kişiler Kimlerdir?
Hukukumuzda kural olarak sadece tacir sıfatına sahip kişiler iflasa tabidir. Ancak kanun koyucu, bazı istisnai durumlarda tacir olmayanların da iflas edebileceğini öngörmüştür. İşte iflasa tabi olan kişi ve kurumlar:
1. Gerçek Kişi Tacirler
Bir ticari işletmeyi kısmen dahi olsa kendi adına işleten kişiler tacir sayılır ve her türlü borçlarından dolayı iflasa tabidirler. Ticarete yeni başlamış ancak henüz ticaret siciline kaydolmamış kişiler de bu kapsama girer.
2. Tüzel Kişi Tacirler (Ticaret Şirketleri)
Anonim, Limited, Kollektif ve Komandit şirketler ile kooperatifler tüzel kişi tacirler arasındadır. Bu şirketler, ticari faaliyetleri nedeniyle iflas edebilirler.
3. Tacir Sayılanlar ve Tacirlere Ait Hükümlere Tabi Olanlar
-
Donatma İştiraki: Tüzel kişiliği olmasa da tacirler hakkındaki hükümlere tabidir.
-
Dernek ve Vakıflar: Amacına ulaşmak için ticari işletme işleten dernekler ve vakıflar da iflasa tabidir.
-
Ticareti Terk Edenler: Bir tacir ticaretini terk etse dahi, terk ettiğinin ilanından itibaren 1 yıl boyunca iflas yoluyla takip edilebilir.
4. Şahıs Şirketi Ortakları
Kollektif şirket ortakları ve komandit şirketlerin komandite (sınırsız sorumlu) ortakları, şirketin borçları nedeniyle doğrudan iflasa tabi tutulabilirler.
İflas Kararı Nasıl Verilir?
İflas süreci genellikle alacaklının icra dairesine başvurusu ile başlar. Eğer borçlu ödeme emrine rağmen borcunu ödemezse, alacaklı Asliye Ticaret Mahkemesi'nde iflas davası açar. Mahkemece verilen iflas kararıyla birlikte borçlu "müflis" sıfatını alır ve malları üzerindeki tasarruf yetkisini kaybeder.