Hastalık genellikle kronik alkol tüketimi ve Hepatit B ya da C enfeksiyonları gibi nedenlerle ortaya çıkar. Erken evrelerde belirti vermeyebilen siroz, ilerledikçe ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Siroz Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
Siroz, karaciğerdeki fonksiyonel hücre sayısının azalmasına ve organın sertleşmesine neden olur. Bu durum, karaciğerin yerine getirmesi gereken metabolizma, protein üretimi ve toksin filtreleme gibi hayati görevleri aksatır. Sirozun erken ve ileri evre belirtileri şunlardır:
Erken Evre Belirtileri:
-
İştahsızlık ve kilo kaybı
-
Halsizlik ve çabuk yorulma
-
Mide bulantısı
İleri Evre Belirtileri:
-
Sarılık (cilt ve göz akının sararması)
-
Ödem (bacaklarda ve ayaklarda şişlik)
-
Assit (karında sıvı birikmesine bağlı şişkinlik)
-
Ciltte kolay morarma ve kanama eğilimi
-
Aşırı kaşıntı
-
Bilinç bulanıklığı, unutkanlık ve uyku hali
Siroz Neden Olur? Başlıca Risk Faktörleri
Sirozun birçok nedeni olsa da, en yaygın görülen risk faktörleri şunlardır:
-
Kronik Alkol Tüketimi: Yıllar süren yoğun alkol kullanımı, karaciğer hücrelerine kalıcı hasar vererek siroza yol açabilir.
-
Viral Hepatitler (Hepatit B ve C): Bu virüslerin neden olduğu kronik enfeksiyonlar, tedavi edilmediğinde zamanla siroza dönüşebilir.
-
Karaciğer Yağlanması (NASH): Obezite ve sağlıksız beslenmeye bağlı olarak gelişen karaciğer yağlanması, sirozun önemli nedenleri arasındadır.
-
Bilinçsiz İlaç Kullanımı: Doktor kontrolü dışında kullanılan bazı ağrı kesiciler, antibiyotikler veya bitkisel ürünler karaciğerde toksik hasara neden olabilir.
Siroz Teşhisi ve Tedavi Yöntemleri
Siroz tanısı genellikle fizik muayene, kan testleri ve ultrason gibi görüntüleme yöntemleriyle konulur. Kesin tanı için ise bazı durumlarda karaciğer biyopsisi gerekebilir.
Sirozun tedavisi, hastalığı tamamen ortadan kaldırmaz. Kalıcı hasar meydana geldiği için, sirozun tek kesin tedavisi karaciğer naklidir. Ancak, nakil mümkün olmadığında veya beklenen durumlarda tedavi, hastalığın ilerlemesini durdurmaya ve belirtilerini yönetmeye odaklanır. Bu yöntemler arasında alkol ve zararlı maddelerin bırakılması, ilaç tedavisi (idrar söktürücüler gibi), özel diyetler ve kanama riskini azaltıcı girişimler yer alır.
Siroz Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Siroz tedavi edilebilir mi? Sirozun bilinen bir tedavisi yoktur. Mevcut tedavi yöntemleri hastalığın ilerlemesini durdurmayı ve semptomları kontrol altına almayı hedefler. Tek kalıcı çözüm karaciğer naklidir.
Siroz ölümcül müdür? Siroz teşhisi direkt olarak ölüm anlamına gelmez, ancak ilerleyici bir hastalıktır. Kompanse (belirtisiz) evredeki hastaların yaşam süreleri daha uzunken, dekompanse (belirtili) evredeki hastalarda ortalama yaşam süresi düşmektedir. Tedavi edilmediğinde hayati risk oluşturabilir.
Sirozun bitkisel tedavisi var mı? Hayır. Sirozun bitkisel veya alternatif bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Bilimsel olarak kanıtlanmamış bu tür yöntemler, karaciğere daha fazla zarar vererek durumu kötüleştirebilir.
Siroz hastaları nasıl beslenmelidir? Siroz hastalarının özel bir beslenme planı uygulaması gerekir. Genellikle sağlıklı bireylere göre daha fazla enerjiye ihtiyaç duyarlar. Tuz, basit şekerler, hazır gıdalar, alkol ve aşırı yağlı yiyeceklerden uzak durmaları önerilir. Detaylı bir diyet programı için mutlaka uzman bir gastroenteroloji veya beslenme uzmanına danışılmalıdır.