Amilaz enzimi seviyesindeki normal aralığın dışına çıkan her türlü değişim, genellikle sindirim sistemi ve özellikle de pankreas sağlığı hakkında önemli ipuçları sunar. Bu durumun tespiti için yapılan basit bir kan veya idrar testine Amilaz Testi adı verilir.
Amilaz Testi Neden Yaptırılmalıdır?
Amilaz testinin temel amacı, kandaki (veya idrardaki) amilaz miktarını ölçerek, bu enzimi üreten organlarda (pankreas ve tükürük bezleri) olası bir sağlık sorununun varlığını araştırmaktır.
Doktorlar, özellikle aşağıdaki belirtileri gösteren hastalarda Amilaz testi isteyebilir:
-
Şiddetli Karın Ağrısı: Özellikle pankreatit (pankreas iltihabı) şüphesi varsa.
-
Mide Bulantısı ve Kusma: Sindirim sistemi rahatsızlıklarının tipik belirtileri.
-
Yüksek Ateş ve İştahsızlık: Vücutta bir enfeksiyon veya iltihaplanma olduğunda.
-
Sırta Yayılan Karın Ağrısı: Pankreas iltihabına özgü ağrı tipinin varlığında.
-
Tükürük Bezlerinde Şişlik ve Ağrı: Kabakulak gibi tükürük bezlerini etkileyen enfeksiyon şüphesi.
📈 Amilaz Yüksekliği ve Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Amilaz seviyelerinin normal referans aralığı (genellikle laboratuvardan laboratuvara değişmekle birlikte 30–110 U/L civarındadır) dışına çıkması, çeşitli hastalıkların göstergesi olabilir:
| Durum | Olası Nedenler (Yüksek Amilaz) | Olası Nedenler (Düşük Amilaz) |
| Amilaz Yüksekliği | Akut Pankreatit (En Sık Neden), Pankreas Kanseri, Safra Yolu Tıkanıklığı, Apandisit, Kabakulak, Dış Gebelik, Böbrek Sorunları. | Kronik Pankreatit (Pankreasta Kalıcı Hasar), Kistik Fibrozis, Şiddetli Karaciğer Hastalıkları, Ağır Böbrek Hastalıkları, Malnütrisyon (Yetersiz Beslenme). |
Önemli Not: Amilaz düzeyleri özellikle akut pankreatit atağının başlangıcında hızla yükselir ve tanı için kritik bir belirteçtir. Ancak test sonuçları, kesin tanı için daima hastanın klinik bulguları ve diğer testler (özellikle Lipaz testi) ile birlikte bir hekim tarafından değerlendirilmelidir.
Amilaz testi, sadece hastalıkların teşhisinde değil, aynı zamanda tedavi sürecinin takibinde ve uygulanan tedavinin etkinliğinin belirlenmesinde de önemli bir rol oynar.