Yetişkinlerde günlük idrarda protein atılımının 150 miligramın üzerine çıkması halinde protein kaçağından söz edilir. Bu durum, bazen basit ve geçici nedenlerle oluşabilirken, uzun vadede ciddi ve kalıcı hastalıkların bir belirtisi olabilir.
Protein Kaçağı Neyin Belirtisidir?
Protein kaçağının en sık ve en önemli nedeni, kanı süzmekle görevli olan böbreklerin hasar görmesi ve bu hasar nedeniyle proteinlerin idrara sızmasıdır .
1. Böbrek Hastalıkları: Protein kaçağı, aşağıdaki böbrek hastalıklarının direkt bir işaretidir:
-
Glomerülonefrit: Böbrekteki süzme birimlerinin (glomerüllerin) iltihaplanması.
-
Nefrotik Sendrom: İdrarla çok fazla protein kaybına neden olan bir böbrek hastalığı.
-
Kronik Böbrek Yetmezliği: Böbrek fonksiyonlarının zamanla kaybolması.
-
Polikistik Böbrek Hastalığı: Böbreklerde kistlerin oluşması.
2. Sistemik ve Diğer Ciddi Durumlar: Proteinüriye yol açabilen böbrek dışı diğer ciddi sağlık durumları şunlardır:
-
Diyabet (Şeker Hastalığı): Yüksek kan şekeri, zamanla böbreklere hasar verebilir (diyabetik nefropati).
-
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Kontrolsüz yüksek tansiyon, böbrek damarlarını yıpratır.
-
Kalp-Damar Hastalıkları: Konjestif kalp yetmezliği gibi durumlar.
-
Bağışıklık Bozuklukları: Lupus veya Goodpasture sendromu gibi romatizmal hastalıklar.
-
Zehirlenme veya Travma.
-
Plazma Hücreli Kanser.
Protein Kaçağı Nasıl Anlaşılır ve Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Protein kaçağı erken evrelerde genellikle belirti vermez, ancak ilerleyen evrelerde bazı semptomlarla fark edilebilir:
-
İdrarda Köpürme: İdrardaki yüksek protein seviyesi, köpüklenmeye neden olur.
-
Şişlik (Ödem): Özellikle göz çevresinde ve ayak bileklerinde şişlik.
-
Genel Belirtiler: Halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, sık idrara çıkma ve nefes darlığı.
Kalıcı ve şiddetli protein kaçağı tedavi edilmezse, altta yatan böbrek hasarı ilerleyerek böbrek yetmezliğine kadar gidebilir. Tanı, genellikle basit bir idrar tahlili veya 24 saatlik idrar toplama testi ile konulur.
Protein Kaçağında Beslenme Önerileri
Tedavi, altta yatan nedene göre ilaç ve diyet değişiklikleriyle yönetilir. Protein kaçağını azaltmak için beslenmede dikkat edilmesi gerekenler:
-
Tuz Kısıtlaması: Tuz alımı azaltılmalı (turşu, konserve, salamura gibi tuzlu yiyeceklerden uzak durulmalı).
-
Protein Yönetimi: Kırmızı et, sakatat ve işlenmiş etler gibi yüksek proteinli besinler sınırlandırılmalıdır (Doktor onayı ile).
-
Sağlıklı Yağlar: Zeytinyağı ve omega-3 açısından zengin besinler (somon, keten tohumu) tüketilmelidir.
-
Kaçınılması Gerekenler: Yüksek şeker içeriğine sahip gazlı içecekler ve ileri evrelerde potasyum ve fosfor içeren gıdalar (muz, süt, baklagiller) kısıtlanabilir.
Şiddetli protein kaçağı belirtileri fark edildiğinde (idrarda köpürme, ödem), vakit kaybetmeden Nefroloji bölümüne başvurmak, böbrek hasarının ilerlemesini durdurmak için hayati önem taşır.