Kariye Müzesi (Kariye Camii) Nerede?
Kariye Müzesi, İstanbul'un tarihi yarımadasında, Karagümrük semtinde, Edirnekapı bölümünde yer almaktadır.
-
"Khora" Anlamı: Yapının adı olan "Kariye", Eski Yunanca'da "kent dışı" veya "kırsal alan" anlamına gelen Chora kelimesinden türemiştir. Bunun nedeni, kilisenin ilk inşa edildiği dönemde (6. yüzyıl) henüz surların dışında kalıyor olmasıdır.
6. Yüzyıla Uzanan Köklü Tarihi
Kariye Müzesi'nin temelleri 6. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Tarih boyunca kilise, manastır ve cami olarak işlev gören yapının önemli kilometre taşları şunlardır:
-
Bizans Dönemi: Orijinal adı Khora Kilisesi olan yapı, 14. yüzyılda Teodor Metokhites tarafından köklü bir onarım ve eklemelerle (dış narteks ve pareklezyon) günümüzdeki ihtişamlı görünümüne kavuşmuştur.
-
Osmanlı Dönemi: İstanbul'un fethinden 58 yıl sonra, 1511 yılında Sultan II. Bayezid sadrazamlarından Atik Ali Paşa tarafından camiye dönüştürülmüş ve Kariye Camii veya Atik Ali Paşa Camii olarak anılmaya başlanmıştır. Bu dönüşüm sırasında mozaik ve freskler sıva ile kaplanmıştır.
-
Cumhuriyet Dönemi: Bakanlar Kurulu'nun 1945 tarihli kararıyla müze statüsüne geçirilmiştir. 1948-1958 yılları arasında Amerikalı uzmanlar tarafından yürütülen çalışmalarla sıva altındaki dünyaca ünlü mozaik ve freskler ortaya çıkarılmıştır.
Kariye'nin Sanatsal Değeri: Mozaik ve Freskler
Kariye, özellikle 14. yüzyıla ait mozaik ve freskleriyle meşhurdur. Bu eserler, Doğu Roma (Bizans) resim sanatının son döneminin en üstün örnekleri arasında yer alır:
-
Rönesans Habercisi: Mozaiklerdeki derinlik algısı, figürlerdeki hareketlilik ve plastik değerlerin verilmesi, Orta Çağ'da İtalyan Rönesans'ına paralel ilerleyen sanatsal bir uyanışı temsil eder.
-
Konular: Dış nartekste Hz. İsa'nın hayatı, iç nartekste ise Bakire Meryem'in hayatından sahneler kronolojik bir sırayla betimlenmiştir.
2020 yılında alınan son kararla Kariye, yeniden ibadete açılacak olmasıyla, tarihi kimliğinde yeni bir dönemece girmiştir.
