İran basınına yansıyan son dakika haberlerine göre, ABD'nin bölgedeki saldırılarına misilleme olarak İran Meclisi, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması yönünde karar aldı. Boğazın fiili olarak kapatılıp kapatılmayacağına ilişkin nihai kararın ise güvenlik yetkilileri tarafından verileceği belirtildi. Bu gelişme, küresel enerji piyasalarında büyük bir endişeye yol açtı.
Hürmüz Boğazı Neden Bu Kadar Önemli?
Umman Körfezi ile Basra Körfezi'ni birbirine bağlayan Hürmüz Boğazı, coğrafi konumu ve ticari hacmiyle dünya ekonomisi için hayati bir öneme sahip. Peki, bu boğazı bu kadar stratejik kılan özellikler neler?
- Küresel Petrol Ticaretinin Can Damarı: Hürmüz Boğazı, dünya petrol ticaretinin yaklaşık %20'sinin geçtiği bir noktadır. Kuveyt, Irak, İran, Suudi Arabistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar gibi önemli petrol üreticisi ülkeler, ihraç ettikleri petrolü uluslararası pazarlara bu boğaz aracılığıyla ulaştırır. 2011 verilerine göre günlük yaklaşık 17 milyon varil petrol, bu su yolundan taşınmıştır.
- LNG Sevkiyatının Merkezi: Yalnızca petrol değil, dünya sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatının da %66'sı Hürmüz Boğazı üzerinden gerçekleşmektedir. Bu durum, boğazın küresel enerji arz güvenliği için vazgeçilmez bir geçiş noktası olduğunu göstermektedir.
- Dar Geçiş Noktası (Chokepoint): Boğazın en dar yeri 39 km, genişliği ise 33 ila 95 kilometre arasında değişmektedir. Ancak petrol tankerleri için yeterince derin olan denizcilik şeritleri çok daha dardır ve bu durum, boğazı olası bir engellemeye karşı oldukça hassas kılmaktadır.
- Jeopolitik Gerilim Bölgesi: Kuzey kıyısında İran, güney kıyısında ise Umman topraklarının bulunduğu boğaz, yıllardır jeopolitik gerilimlerin odak noktası olmuştur. Özellikle İran İslam Devrimi sonrası ABD karşıtı politikalar izleyen İran'ın boğazı tehdit etmesi, bölgedeki güvenlik dengelerini sürekli olarak etkilemektedir. Körfez İşbirliği Ülkeleri (KİK) bu tehdide karşı savunma paktları imzalamış ve ABD ile çeşitli savunma anlaşmaları yapmıştır.
- Karasuları Sorunu: İran'ın 1959, Umman'ın ise 1972 yılında karasularını 12 mile çıkarmasıyla, boğazın uluslararası su alanı kalmamış, tüm sular İran ve Umman'ın karasuları haline gelmiştir. Bu durum, geçişlerde ek hukuki ve siyasi karmaşıklıklar yaratmaktadır.
İran Meclisi'nin aldığı bu karar, bölgedeki tansiyonu artırma potansiyeli taşırken, Hürmüz Boğazı'nın küresel enerji ve ticaret ağındaki kritik rolünü bir kez daha gözler önüne seriyor. Güvenlik yetkililerinin vereceği nihai karar, dünya ekonomisi için büyük önem taşıyacak.
Sizce Hürmüz Boğazı'nın kapatılması kararı küresel ekonomiyi nasıl etkiler? Yorumlarınızı bekliyoruz.
