İsrail’in İran topraklarına yönelik düzenlediği hava saldırıları, bölgede tansiyonu artırırken dikkatler İran’ın hava savunma sistemine çevrildi. Özellikle son dönemde İsrail'in hava gücünün Tahran dahil birçok noktaya ulaşabilmesi, “İran'ın hava savunma sistemi ne kadar etkili?” sorusunu gündeme taşıdı. İran’ın elindeki savunma araçları, modern askeri teknoloji karşısında yetersiz mi kalıyor?
İran, uzun yıllardır süregelen uluslararası yaptırımlar nedeniyle gelişmiş askeri teknolojiye doğrudan erişim sağlayamıyor. Bu kısıtlamalar, ülkenin savunma sistemlerini ya yerli üretime ya da eski Sovyet ve Çin yapımı sistemlere yönlendirmiş durumda. Ancak bu sistemlerin modernizasyonu ve entegrasyonu konusunda ciddi eksiklikler bulunduğu görülüyor.
İran'ın savunma envanterinde öne çıkan sistemlerden biri Rus yapımı S-300 platformu. Buna ek olarak yerli üretim olduğu belirtilen Bavar-373, kısa menzilli Tor-M1, Sayyad ve Mersad sistemleri de kullanılmakta. Ancak bu sistemlerin birbirleriyle tam entegre şekilde çalışamadığı, yani kapsamlı bir hava savunma ağı oluşturamadığı değerlendirmeleri ön planda.
İsrail’in F-35I "Adir" tipi radara yakalanmayan savaş uçakları, bu savunma hattının etkinliğini ciddi şekilde gölgede bırakıyor. Bu uçaklar yalnızca düşük radar izi ile değil, aynı zamanda elektronik harp yetenekleri ve uzaktan hedefleme sistemleriyle de İran hava sahasına girmeden saldırı düzenleyebiliyor.
İsrail’in siber güvenlik kabiliyetleri de dikkat çekici. Geçmişte İran’ın radar ve füze kontrol sistemlerine siber saldırılar düzenlendiği iddiaları, savunma sistemlerinin güvenilirliğini zedeliyor. Bu durum, İran'ın radarlarının ya da atış sistemlerinin elektronik olarak devre dışı bırakıldığına dair şüpheleri artırıyor.
Bir diğer önemli faktör ise İran’ın geniş yüzölçümü. Ülke, 1,6 milyon kilometrekarelik alanı korumakla yükümlü. Bu büyüklükte bir coğrafyada hava savunma sistemlerini etkili bir biçimde dağıtmak, hem lojistik hem teknik açıdan ciddi maliyet ve planlama gerektiriyor. Bu durum, sistemlerin modern sensörlerden ve otomatikleştirilmiş altyapılardan yoksun oluşuyla birleşince savunma etkinliğini azaltıyor.
İran’ın hava savunması yalnızca askeri değil, aynı zamanda siyasi ve stratejik bir konu. İsrail'in gerçekleştirdiği saldırılar karşısında sistemlerin yetersiz kalması, iç kamuoyunda ve bölge ülkeleri nezdinde İran'ın caydırıcılık algısını zayıflatıyor. Tahran zaman zaman misillemelerle yanıt verse de, bu hamleler sınırlı ve etkisiz kalabiliyor.
