Peki, bu mega deprem neden daha yıkıcı bir etkiye sebep olmadı ve bu tür depremleri tetikleyen faktörler neler?
Mega Depreme Yol Açan Tektonik Dinamikler
Depremin meydana geldiği Kamçatka Yarımadası, "Pasifik Ateş Çemberi" adı verilen ve dünyadaki depremlerin %80'inin gerçekleştiği aktif bir jeolojik bölgede yer alıyor.
Bu bölgede, Dünya'nın üst katmanlarını oluşturan tektonik plakalar sürekli hareket halindedir. Pasifik levhası, Okhotsk mikro levhasının altına doğru yıllık yaklaşık 8 cm'lik bir hızla batıyor. Bu batma süreci, yoğun okyanusal Pasifik levhasının daha az yoğun olan mikro levhanın altına girmesiyle gerçekleşir.
Bu plakaların birbirinin yanından geçerken sıkışması ve aniden serbest kalması, "mega bindirmeli deprem" olarak adlandırılan ve en büyük depremlere neden olan olayı tetikler.
Depremin Ölçeği ve Yayılımı
University College London'da çevresel sismoloji alanında öğretim görevlisi Dr. Stephen Hicks'e göre, bu kadar büyük depremlerin merkez üssü tek bir nokta olarak düşünülmemeli. Fay hattı, yüzlerce kilometre boyunca kırılarak büyük bir alanda kaymaya neden olur. Bu geniş alandaki hareket, depremin olağanüstü büyüklüğünü açıklar. Tarihte kaydedilen en büyük depremlerin tamamı, Şili, Alaska ve Sumatra gibi bölgelerde meydana gelen mega bindirmeli depremlerdir.
Tsunami Oluşumu ve Dalga Özellikleri
Depremin yarattığı ani hareket, okyanus suyunun yer değiştirmesine ve tsunami dalgalarının oluşmasına neden olabilir. Derin okyanusta saatte 800 km'den daha hızlı hareket edebilen bu dalgalar, karaya yaklaştıkça yavaşlar ve yüksekliği artar, potansiyel olarak yıkıcı bir su duvarı oluşturur.
Ancak her büyük deprem, otomatik olarak yıkıcı bir tsunamiye yol açmaz. Depremin tsunamiyi ne kadar etkileyeceği, fay hattının özellikleri, depremin derinliği ve okyanus tabanındaki kaymanın yönü gibi birçok faktöre bağlıdır. Rusya'daki deprem örneği, bu dinamiklerin her zaman bekleneni vermeyebileceğini gösteriyor. Bu durum, bilim insanları için de deprem ve tsunami ilişkisinin karmaşıklığını bir kez daha ortaya koyuyor.
