Onun dönemi, ülkenin süper güç haline gelmesiyle birlikte, büyük insan hakları ihlalleri, zorla kolektifleştirme ve siyasi tasfiyelerle anılmaktadır.

Erken Yaşamı ve Devrimci Yılları

Özellik Detaylar
Doğum Tarihi ve Yeri 18 Aralık 1878, Gori, Gürcistan (O dönemde Rus İmparatorluğu'na bağlıydı).
Erken Yaşam Zorlukları 7 yaşında çiçek hastalığı geçirdi (yüzünde kalıcı izler kaldı). 12 yaşında geçirdiği kazalar sonucu sol kolu sakat kaldı.
Eğitimi Rahip okuluna ve ardından Gürcü Ortodoks Rahip Okuluna devam etti. 1899'da otoriteye başkaldırdığı için okuldan atıldı.
Devrimci Kimliği Bu dönemde Vladimir Lenin'in eserlerini okuyarak Marksist bir devrimci olmaya karar verdi. Tiflis'teki Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) örgütüne katıldı.
Bolşeviklere Katılım 1903 yılında partinin Bolşevik kanadına katıldı ve Kafkasya'daki örgütlenmede, grevlerde ve banka soygunlarında görev aldı. Bu illegal faaliyetler, onun "profesyonel devrimci" kimliğini pekiştirdi.

🛠️ Ekim Devrimi ve İktidara Yükseliş

1917 Şubat Devrimi'nden sonra sürgünden Petrograd'a dönen Stalin, başlangıçta Geçici Hükümete karşı ılımlı bir politika izleyen Pravda gazetesinin başına geçti. Ancak Lenin'in Nisan Tezleri ile geri dönmesiyle parti çizgisi radikalleşti.

  • Parti Yönetimi: Temmuz Günleri olaylarının ardından Lenin'in saklanmak zorunda kaldığı dönemde, Yakov Sverdlov ile birlikte partinin yönetimini üstlendi.

  • Ekim Devrimi: Ekim 1917'de Bolşevikler iktidarı alınca toplanan 2. Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi'nde kurulan ilk Sovyet hükümeti olan Sovnarkom'da, Gürcü asıllı olması nedeniyle Milliyetler Halk Komiseri olarak görev aldı.

🛡️ İkinci Dünya Savaşı ve Dış Politika

Stalin'in liderliği, özellikle İkinci Dünya Savaşı (Büyük Vatanseverlik Savaşı) döneminde Sovyetler Birliği'nin kaderini belirledi.

  • Barbarossa Harekâtı: 22 Haziran 1941'de Almanya'nın Sovyet topraklarına saldırmasıyla (Barbarossa Harekâtı) büyük bir şok yaşadı. Yetersiz hazırlık nedeniyle Almanlar kısa sürede Moskova ve Leningrad önlerine ulaştı.

  • Savaş Çağrısı: Stalin, 7 Kasım 1941'de Kızıl Meydan'da düzenlediği geçit töreni ile Kızıl Ordu askerlerine "anavatan savunması" çağrısı yaparak moral ve direnişi artırdı. Sovyetler, güçlü bir savunma hattı kurarak Alman ilerlemesini durdurmayı başardı.

  • Türkiye ile İlişkiler: Savaş sonuna doğru (1945), SSCB, Türkiye ile olan Dostluk ve Saldırmazlık Antlaşması'nı yenilemeyeceğini bildirdi. Stalin'in Boğazlar üzerinde ortak savunma ve askeri üs talepleri, Türkiye'nin hızla Batı Bloku'na (Truman Doktrini) yakınlaşmasına yol açtı.

⚖️ Tartışmalı Mirası ve İnsan Hakları İhlalleri

Stalin dönemi, Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askeri bir süper güce dönüştürmesine rağmen, toplu kıyımlar ve siyasi baskılarla anılır.

📚 Başlıca Eserleri

Stalin, siyasi liderliğinin yanı sıra Marksist-Leninist teoriye katkıda bulunan yazılarıyla da bilinir:

  • Anarşizm mi Sosyalizm mi? (1907)

  • Marksizm ve Ulusal Sorun (1913)

  • Leninizmin İlkeleri (1924)

  • Diyalektik ve Tarihsel Materyalizm (1938)