Deniz ürünleri, içerdiği yüksek omega-3 yağ asitleri, protein, vitamin ve mineraller sayesinde insan sağlığı için son derece kıymetli bir besin grubunu oluşturuyor. Ancak uzmanlar, hem Türkiye’de hem de dünya genelinde bu besin grubunun yeterince tüketilmediğini vurguluyor. Özellikle balık tüketiminin beyin, kalp ve göz sağlığı üzerindeki olumlu etkileri bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış durumda. Buna rağmen çoğu yetişkinin haftalık tüketimi, önerilen miktarın çok altında kalıyor.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), haftada en az iki porsiyon düşük cıvalı balık tüketilmesini öneriyor. Buna karşın ABD’li yetişkinlerin yüzde 90’ı bu hedefe ulaşamıyor. Ülkemizde de benzer bir tablo söz konusu. Uzmanlara göre bu yetersizliğin nedenleri arasında bilinç eksikliği, sürdürülebilirlik endişeleri ve cıva riski hakkındaki yanlış inanışlar bulunuyor.
Araştırmalar gösteriyor ki, düzenli olarak balık tüketen bireylerde kalp hastalıklarına yakalanma riski azalıyor, hatta erken ölüm ihtimali bile düşüyor. Günde yarım porsiyon (yaklaşık 60 gram) balık tüketenlerde erken ölüm riski %12 oranında azalıyor.
Peki deniz ürünleri arasında hangileri tercih edilmeli, hangilerinden uzak durulmalı?
Faydalı ve Güvenli Seçenekler:
-
Somon: Yüksek omega-3 içeriğiyle bilinen somon, yabanî türü tercih edildiğinde hem daha sağlıklı hem de çevre dostu.
-
Sardalya, hamsi, uskumru: Zincirin alt halkasında yer alan bu balıklar, düşük cıva seviyeleriyle dikkat çekiyor.
-
Alabalık: D vitamini, B12 ve omega-3 yönünden zengin bir seçenek.
-
İstiridye ve midye: Cıva oranı düşük, vitamin ve mineral yönünden güçlü deniz ürünleri. Ancak taze ve hijyenik koşullarda tüketilmeli.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
-
Karides, tilapia ve yayın balığı: Düşük cıva içerirler fakat omega-3 bakımından yetersiz kalabilirler.
-
Ton balığı: Omega-3 açısından zengin olsa da bazı türlerinde yüksek cıva oranları tespit edilmiştir. Özellikle hamilelerin dikkatli olması gerekir.
Tamamen Kaçınılması Gerekenler:
-
Kral uskumru
-
Zıpkınbalığı (Marlin)
-
Kılıçbalığı
-
Fayans balığı (Tilefish)
-
Turuncu kabasakal
-
Büyük gözlü ve mavi yüzgeçli orkinos
Bu balıklar yüksek cıva içerikleri nedeniyle insan sağlığı açısından ciddi risk taşıyor. Özellikle hamileler, çocuklar ve emziren anneler bu türlerden kesinlikle uzak durmalı.
Sonuç olarak, balık ve diğer deniz ürünleri, doğru seçimler yapıldığında sağlıklı bir beslenmenin vazgeçilmez parçası olabilir. Haftada iki porsiyon düşük cıvalı balık tüketmek, uzun vadede vücut sağlığını olumlu yönde desteklerken, bazı balık türlerinin tüketimi ise dikkatli bir şekilde sınırlandırılmalı.
