Kuzey Afrika'nın istikrarsız ülkesi Libya'daki iç savaşın ve siyasi bölünmüşlüğün en kritik figürlerinden biri olan Mareşal Halife Bilkasım Hafter, uluslararası alanda sıkça gündeme gelmektedir. Özellikle Türkiye'nin, Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) verdiği destek karşısında Hafter'in takındığı sert ve karşıt tutum, onu Türkiye kamuoyu için önemli bir figür haline getirmiştir.
Peki, ülkenin doğusunu kontrol eden ve darbeci olarak nitelendirilen General Halife Hafter kimdir?
Halife Hafter'in Hayatı ve Askeri Kariyeri
Halife Bilkasım Hafter, 7 Kasım 1943'te Libya'nın Ecdebiye kentinde doğdu. Hayatı, Libya'nın yakın siyasi tarihiyle iç içe geçmiştir.
-
Kaddafi İle Yolları Kesişti: 18 yaşında Bingazi Askeri Akademisi'ne giren Hafter, burada ileride ülkenin lideri olacak Muammer Kaddafi ile tanıştı ve onun silah arkadaşı oldu.
-
1969 Darbesi: Hafter, 1969'da Kaddafi liderliğindeki askeri cuntanın Kral İdris Senusi'ye karşı düzenlediği darbenin aktif bir parçasıydı.
-
Ayrılık ve Sürgün: Kaddafi'nin ordusunda komutanlık yapan Hafter, Çad-Libya Çatışması sırasında esir düştü (1987). Kaddafi'nin onu terk etmesi ve "hain" ilan etmesi üzerine Hafter, ABD'ye iltica etti.
-
ABD Dönemi ve CIA İddiaları: Yaklaşık 20 yıl boyunca ABD'nin Virginia eyaletinde ikamet etti ve ABD vatandaşlığı aldı. Bu dönemde ikamet ettiği bölgenin CIA'in merkezine yakın olması, Hafter'in ABD istihbaratıyla ilişkisi olduğu ve hatta bir CIA ajanı olduğu yönünde uzun yıllar süren iddialara yol açmıştır.
Libya İç Savaşındaki Rolü
Hafter, 2011 yılında Kaddafi'ye karşı başlatılan isyanla birlikte ülkesine geri döndü. Kaddafi'nin devrilmesinin ardından Libya siyasetinde etkili bir figür olarak yeniden sahneye çıktı.
-
Askeri Vesayet Çağrısı: 2014 yılında televizyondan okuduğu bildiriyle ülkenin siyasi geleceğine dair yeni bir yol haritası açıkladı ve askeri vesayet kurulmasını önerdi.
-
Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı: Hafter, Libya Ulusal Ordusu (LUO) adını verdiği silahlı grubun başkomutanlığını üstlendi (2015). LUO, ülkenin doğusundaki Temsilciler Meclisi'ne bağlıdır ve başta Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Rusya gibi uluslararası güçlerden destek almaktadır.
-
Trablus Kuşatması: 2019 yılında, uluslararası alanda tanınan Trablus merkezli UMH'yi devirmek amacıyla başkent Trablus'u ele geçirmek için geniş çaplı bir askeri saldırı başlattı.
Türkiye Karşıtı Tutumu
Türkiye'nin, UMH ile imzaladığı Deniz Yetki Alanları Anlaşması ve UMH'ye verdiği askeri destek, Hafter'in sert tepkisiyle karşılaştı.
-
Hafter, Türkiye'nin Libya'daki varlığını "sömürgeci" bir mücadele olarak niteledi ve defalarca Türkiye'yi hedef alan açıklamalar yaptı.
-
LUO güçleri, Türkiye'nin desteğiyle UMH birlikleri tarafından püskürtüldü ve Hafter'in Trablus'u ele geçirme hayali sona erdi.
Mareşal rütbesine sahip olan Hafter, Kasım 2021'de düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerine adaylığını açıklamış ancak seçimler belirsizlik nedeniyle yapılamamıştır. Libya'daki siyasi istikrarın sağlanması, büyük ölçüde Hafter ve destekçilerinin atacağı adımlara bağlıdır.
